چرا از دندان من خون خارج می شود؟

مشاهده ناگهانی خون از دندان یا لثه خود می تواند نگران کننده باشد. با این حال، مقداری خونریزی از لثه ها بسیار شایع است و معمولاً نشان دهنده یک مشکل عمده نیست. تعدادی از دلایل بالقوه وجود دارند که چرا ممکن است فردی هنگام مسواک زدن، نخ دندان کشیدن، غذا خوردن یا بیرون ریختن آب دهان خود خون ببیند. شناسایی علت خاص و منشاء خون برای مشخص نمودن درمان مناسب مهم است.

این مقاله به طور عمیق به بررسی منابع مختلف خونریزی از دهان، عوامل خطر، زمان مراجعه برای مراقبت های اورژانسی، اقدامات پیشگیرانه و ارائه پاسخ به سؤالات متداول می پردازد.

منشأ خون کجاست؟

تعیین محل دقیق خروج خون از داخل دهان برای تشخیص این مشکل مفید است. منابع احتمالی عبارتند از:

• لثه ها: لثه، پایه دندان ها را احاطه کرده است. خونریزی از لثه ها اغلب به التهاب لثه یا بیماری لثه مربوط می شود. با این حال، تحریک لثه، آفت ها، تروما یا تغییرات هورمونی نیز می توانند باعث خونریزی موضعی از لثه ها شود.
• بین دندان ها: خونی که از بین دندان ها منشاء می گیرد احتمالاً نشان دهنده التهاب یا شکاف بین دندان ها است جایی که در آن بقایای مواد غذایی و پلاک انباشته می شوند. نخ دندان کشیدن معمولاً به خارج شدن این خون کمک می کند.
• سقف دهان: کام منبع غنی خون است. زخم ها، تحریک ناشی از دندان های مصنوعی، آفت ها یا تروما می توانند منجر به خونریزی کام شوند.
• زبان: سطح زبان اغلب هنگام تحریک به راحتی خونریزی می کند. بریدگی، گاز گرفتن، ساییدگی ناشی از غذاهای تیز یا پیرسینگ دهان می توانند باعث خونریزی زبان شوند.
• لب ها: لب های ترک خورده یا تحریک شده اغلب با کمی حرکت دچار خونریزی می شوند. پیرسینگ لب نیز می تواند خونریزی کند.
• گلو: گلودرد استرپتوکوکی، ورم لوزه، زخم های گلو یا تحریک ناشی از لوله گذاری می توانند باعث خونریزی گلو شوند.

توجه داشته باشید که خون از کجای دهان نشأت می گیرد زیرا بینشی را در مورد علت احتمالی فراهم می کند. خونریزی از چندین ناحیه احتمالاً نشان دهنده یک مشکل سیستمیک است.

منشأ خون کجاست؟

علل خونریزی از دندان

دلایل مختلفی وجود دارند که ممکن است فرد دچار خونریزی از دهان خود شود یا متوجه خون روی مسواک خود شود. شایع ترین علل عبارتند از:

ژنژیویت (التهاب لثه)

ژنژیویت به التهاب لثه در اثر عفونت باکتریایی اشاره دارد. هنگامی که پلاک، یک لایه چسبناک ناشی از انباشته شدن باکتری ها، روی دندان ها، بویژه در نزدیکی خط لثه، ایجاد می شود. پلاک باعث عفونت و تورم می شود.

ژنژیویت در مراحل اولیه باعث بروز این مشکلات می شود:

• لثه هایی که قرمز یا پف کرده هستند و به راحتی خونریزی می کنند.
• بوی بد دهان.
• لثه هایی که حساس و تحریک شده اند.

با بدتر شدن ژنژیویت، لثه ها می توانند به شدت ملتهب شوند و با مسواک زدن معمولی به راحتی خونریزی کنند. ژنژیویت اگر درمان نشود، می تواند پیشرفت کند و به بیماری لثه پیشرفته تبدیل شود.

درمان ژنژیویت:

• بهبود بهداشت دهان- نخ دندان کشیدن و مسواک زدن ملایم.
• پاکسازی تخصصی برای از بین بردن پلاک زیر لثه ها.
• دهانشویه های ضد میکروب برای کاهش عفونت.
• توجه به عاداتی مانند سیگار کشیدن که بیماری لثه را بدتر می کنند.

پریودنتیت

پریودنتیت به التهاب لثه ها و ساختارهای عمیق تر، مانند الیاف پریودنتال و استخوان فک اشاره دارد که از دندان ها حمایت می کنند. این نشان دهنده مراحل پیشرفته بیماری لثه است.

پریودنتیت زمانی ایجاد می شود که:

• پلاک در عمق زیر خط لثه گسترش می یابد.
• سیستم ایمنی یک واکنش التهابی مخرب را آغاز می کند.
• لثه ها از دندان ها جدا می شوند و پاکت های عفونی ایجاد می کنند.
• استخوان فک و بافت ها تجزیه می شوند.

علائم شایع شامل خونریزی با مسواک زدن، درد لثه ها، بوی بد دهان، جویدن دردناک، لق شدن دندان ها و تحلیل رفتن لثه ها هستند.

درمان پریودنتیت:

• پاکسازی عمقی زیر خط لثه.
• آنتی بیوتیک یا دهانشویه ضد میکروب.
• جراحی فلپ برای پاکسازی ریشه دندان ها.
• پیوند استخوان در موارد تحلیل رفتگی استخوان.
• کشیدن دندان در صورت فراتر رفتن آسیب دندان از نجات آن.

کمبود ویتامین

سطوح پایین ویتامین هایی که به حفظ سلامت لثه ها و لخته شدن مناسب خون کمک می کنند، می تواند لثه ها را مستعد خونریزی کند. کمبود ویتامین C باعث ضعیف شدن لثه ها می شود. کمبود ویتامین K توانایی لخته شدن خون را مختل می کند.

درمان کمبود ویتامین:

• مصرف ویتامین C را افزایش دهید- مرکبات، گوجه فرنگی، توت فرنگی.
• غذاهای حاوی ویتامین K بیشتری بخورید- سبزیجات برگ سبز دار، لبنیات، تخم مرغ.
• برای بازگرداندن سطوح طبیعی ویتامین ها از مکمل ها استفاده کنید.

اختلالات لخته شدن خون

اختلالاتی که توانایی خون برای تشکیل لخته به طور معمول را تحت تأثیر قرار می دهند، مانند هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند، می توانند باعث افزایش خونریزی حتی در اثر تحریک جزئی لثه شوند. افرادی که اختلالات لخته شدن خون دارند، اغلب خونریزی بیش از حد ناشی از بریدگی ها و زخم های کوچک دارند.

درمان اختلالات لخته شدن خون:

• برای تشخیص و درمان به متخصص هماتولوژی مراجعه کنید.
• قبل از فرایندها، برای تقویت لخته شدن خون، از دهانشویه های ترانگزامیک اسید استفاده کنید.
• برای اختلالات ارثی، آزمایشات ژنتیکی را انجام دهید.

اثرات دارویی

برخی از داروها با تأثیر بر عملکرد پلاکت ها یا توانایی لخته شدن خون، افراد را مستعد خونریزی لثه می کنند. از جمله:

• رقیق کننده های خون مانند وارفارین، هپارین و کلوپیدوگرل
• داروهای ضد التهاب- آسپرین، ایبوپروفن
• SSRI ها برای افسردگی
• برخی مکمل ها مانند روغن ماهی و زردچوبه

مدیریت اثرات داروها:

• در صورت خونریزی طولانی مدت، مسواک زدن را کاهش دهید.
• از نخ دندان های موم دار استفاده کنید با تماس های محکم می لغزند.
• با گاز استریل روی موضع فشار وارد کنید تا خونریزی متوقف شود.
• خونریزی را کنترل کنید و به پزشک گزارش دهید.

علل خونریزی از دندان

بارداری

تغییرات هورمونی در طول دوران بارداری حتی با مسواک زدن ملایم می تواند لثه ها را ملتهب کرده و احتمال خونریزی آنها را افزایش دهد. التهاب لثه بارداری به دلیل افزایش پروژسترون و استروژن، تا 70 درصد از زنان باردار را تحت تأثیر قرار می دهد.

درمان های دوران بارداری:

• بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید.
• تحت پاکسازی های تخصصی قرار بگیرید.
• از دهانشویه های ضد میکروبی بی خطر برای بارداری استفاده کنید.
• خونریزی را به متخصص زنان و زایمان گزارش دهید.

بلوغ

بلوغ نیز باعث تغییر در هورمون ها می شود که می تواند حساسیت لثه و مستعد خونریزی شدن را افزایش دهد. نوجوانان حتی با رعایت بهداشت دهان و دندان ممکن است علائم التهاب لثه را تجربه کنند.

درمان برای نوجوانان:

• به آرامی مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
• به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.
• با دهانشویه ضد میکروب دهان خود را شستشو دهید.

سرطان ها

سرطان های دهان، لوسمی و سایر سرطان های خون می توانند با خونریزی لثه، ضایعات دهانی و کبودی زیاد ظاهر شوند. خونریزی ممکن است شدید باشد.

درمان سرطان ها:

• درمان سرطان زمینه ای- شیمی درمانی، پرتو درمانی، پیوند مغز استخوان.
• مدیریت عفونت های دهاین.
• پرهیز از کارهای غیر ضروری دندانپزشکی.

جراحت

هر گونه ضربه به لثه ها و بافت های دهان می تواند باعث خونریزی موضعی در محل آسیب شود. علل شایع عبارتند از:

• محکم مسواک زدن با مسواک سفت
• نخ دندان کشیدن بیش از حد تهاجمی و بریدن لثه.
• خوردن غذاهای ترد و تیز که لثه ها را سوراخ می کنند.
• فرایندهای دندانپزشکی مانند کشیدن دندان.

خونریزی ناشی از آسیب معمولاً خفیف است و پس از برطرف شدن عامل محرک، به سرعت فروکش می کند. شستشو و اعمال فشار به بند آمدن خونریزی کمک می کند.

علائم هشدار دهنده برای جستجوی مراقبت های اورژانسی دندانپزشکی

گهگاهی خونریزی جزئی از لثه ها، مانند هنگام استفاده از نخ دندان یا خوردن غذاهای تند، غیر معمول نیست. با این حال، برخی از علائم به ارزیابی سریع دندانپزشکی نیاز دارند، از جمله:

• خونریزی که بیشتر از 10 تا 15 دقیقه طول بکشد.
• خونریزی مکرر با رعایت بهداشت روزانه دهان.
• خونریزی همراه با لق شدن دندان یا دندان درد
• خونریزی شدید که به سختی می توان آن را متوقف کرد.
• لخته بزرگ خون هنگام خونریزی.
• طعم بد ناشی از خون.

اگر خونریزی لثه با موارد زیر همراه باشد، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید:

• درد شدید دندان یا فک
• زخم ها یا ضایعات مداوم
• تورم در لثه ها یا صورت
• احساس بیماری یا تب

اینها ممکن است نشانه های آبسه دندان، سرطان دهان یا سایر شرایطی باشند که به درمان فوری نیاز دارند.

علائم هشدار دهنده برای مراقبت های اورژانسی

نکاتی برای پیشگیری

رعایت بهداشت خوب دهان و دندان برای جلوگیری از تحریک لثه ها و رشد بیش از حد باکتری هایی که می توانند باعث خونریزی شوند، کلیدی است. نکات پیشگیرانه عبارتند از:

• درست مسواک زدن: در امتداد خط لثه به آرامی و با حرکات دایره ای مسواک بزنید. از مسواک نرم استفاده کنید. از شستشوی تهاجمی خودداری کنید.
• نخ دندان کشیدن روزانه: هر روز به آرامی نخ دندان بکشید تا پلاک بین دندان ها پاک شود. اگر فاصله بین دندان های شما تنگ است، از نخ های موم دار استفاده کنید.
• شستشو با محلول های ضد میکروب: برای کاهش باکتری ها از دهانشویه های حاوی کلرید ستیل پیریدینیم یا روغن های ضروری استفاده کنید.
• انجام پاکسازی تخصصی: برای جلوگیری از ایجاد پلاک در زیر خط لثه، هر 6 ماه یک مرتبه تمیز کردن دندان ها به صورت تخصصی توسط دندانپزشک را انجام دهید.
• ترک سیگار: سیگار بیماری لثه را بدتر می کند و باعث بروز عفونت می شود.
• نوشیدن آب: هیدراته بمانید تا دهان را مرطوب نگه دارید که به سلامت لثه کمک می کند.
• محدود کردن غذاهای شیرین: شکر باکتری هایی را تغذیه می کند که لثه ها را ملتهب می کنند. دفعات میان وعده های خود را کاهش دهید.
• استفاده از مرطوب کننده ها: مرطوب نگه داشتن هوا با مرطوب کننده، از خشکی که می تواند لثه ها را تحریک کند، جلوگیری می کند.

چه زمانی خونریزی به مراجعه به اورژانس نیاز دارد؟

گرچه خونریزی لثه نگران کننده است، اما به ندرت یک مورد اورژانسی دندانپزشکی است. در بیشتر موارد، درمان خانگی و مراجعه به دندانپزشک در ساعات کاری عادی مناسب است. در صورت مواجه شدن با این شرایط، به اورژانس مراجعه کنید:

• خونریزی شدید و با فشار غیر قابل مهار است.
• خونریزی باعث سرگیجه، سبکی سر یا غش می شود.
• مشکل در تنفس یا بلع به دلیل خون.
• استفراغ خون از دهان.
• کبودی صورت یا تورم شدید فک.

خونریزی کنترل نشده در دهان به مراقبت های فوری پزشکی نیاز دارد، زیرا ممکن است تنفس به خطر بیفتد. در صورت نگرانی، فوراً کمک بخواهید.

پرسش های متداول در مورد خونریزی لثه

آیا هنگام مسواک زدن کمی خونریزی لثه ها طبیعی است؟

خونریزی خفیف لثه ها هنگام مسواک زدن نسبتاً شایع است، بخصوص اگر خیلی محکم مسواک می زنید. اما خونریزی مداوم، شدید یا طولانی مدت طبیعی نیست و معمولاً نشان دهنده لثه های ناسالم است. در صورت تداوم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

بهترین راه مسواک زدن در صورت خونریزی لثه چیست؟

در صورت خونریزی لثه، با یک مسواک نرم و با حرکات دایره ای مسواک بزنید. از نواحی خاصی که مستعد خونریزی هستند اجتناب کنید. یک دهانشویه ضد میکروب بدون ساییدگی می تواند به کاهش عفونت کمک کند.

اگر هنگام نخ دندان کشیدن لثه هایم خونریزی کردند، آیا باید از نخ دندان کشیدن اجتناب کنم؟

خیر، مهم است که به طور روزانه نخ دندان بکشید حتی اگر لثه های شما کمی خونریزی کنند. خونریزی نشان می دهد که پلاک و باکتری بین دندان ها وجود دارد و باید برداشته شوند. هنگامی که لثه های شما ملتهب هستند، به آرامی و با احتیاط نخ دندان بکشید.

آیا برخی غذاها یا نوشیدنی ها می توانند باعث خونریزی لثه شوند؟

آری، غذاهایی با لبه های تیز مانند چیپس یا خوراکی های اسیدی مانند مرکبات می توانند لثه ها را تحریک کرده و در صورت ملتهب شدن لثه ها، باعث خونریزی جزئی شوند. الکل و نوشابه های گازدار نیز می توانند باعث خونریزی در لثه های حساس شوند.

چگونه می توان خونریزی لثه را در منزل متوقف کرد؟

برای جلوگیری از خونریزی جزئی لثه، با استفاده از گاز استریل یا چای کیسه ای مرطوب، فشار مستقیم وارد کنید. شستشو با آب سرد عروق خونی را منقبض می کند. همچنین می توانید از محلول های شستشوی پراکسید هیدروژن استفاده کنید. از مایعات داغ خودداری کنید زیرا باعث گشاد شدن عروق خونی می شوند.

نتیجه گیری

مشاهده خونریزی از لثه ها یا بافت های دهان می تواند دردسرساز باشد اما به ندرت یک مورد اورژانسی است. بهداشت مناسب دهان و دندان، مراجعات روتین دندانپزشکی و اجتناب از آسیب یا تحریک لثه ها، علل شایع خونریزی مانند التهاب لثه را کاهش می دهند. اگر خونریزی بیش از حد، طولانی، یا با علائم نگران کننده همراه است، به دنبال مراقبت های فوری پزشکی باشید. پرداختن به هرگونه مشکل اساسی سلامتی و انجام اقدامات پیشگیرانه به حفظ سلامت لثه ها و لبخند کمک می کند.