آنچه باید در مورد درمان ریشه یا عصب کشی بدانید

درمان ریشه درمانی است که برای ترمیم و نجات دندانی که به شکلی بد آسیب دیده یا عفونی شده است استفاده می شود.

درمان ریشه زمانی انجام می شود که پالپ دندان عفونی یا آسیب دیده باشد (پالپ بخش مرکزی دندان است که اعصاب و عروق خونی دندان داخل آن قرار گرفته اند). طی درمان ریشه، پالپ تخلیه می شود، و داخل دندان پاکسازی و سیل (مهر و موم) می شود.

مردم اغلب از انجام درمان ریشه هراس دارند زیرا تصور می کنند دردناک است. اما در حقیت اکثر افرادی که آن را انجام داده اند گزارش داده اند که این فرایند به خودی خود به هیچ عنوان دردناک تر از یک پر کردن ساده دندان نیست. در حقیقت، ناراحتی که با عفونی شدن دندان تجربه می کنید و طی مدتی که به دنبال مراجعه به دندانپزشک هستید ادامه دارد از فرایند درمان ریشه دردناک تر است.

پالپ دندان چیست؟

پالپ یا حفره پالپ منطقه نرمی داخل مرکز دندان است که حاوی اعصاب، عروق خونی، و بافت های همبند است. اعصاب دندان در “ریشه” یا “پاهای” دندان وجود دازند. درمان ریشه از بالاترین قسمت دندان آغاز می شود و تا داخل حفره پالپ پیش می رود.

پس از آنکه دندان به طور کامل از داخل لثه بیرون می آید، زنده بودن عصب آن برای سلامت و عملکرد آن اهمیتی ندارد. تنها عملکرد آن حسی است- ارائه احساسات گرما و سرما. وجود یا عدم وجود اعصاب هیچ تأثیری روی عملکرد روزمره دندان ها نخواهد داشت. با این حال، دندان پس از درمان کمی شکننده می شود و می تواند مستعد شکسته شدن باشد.

عصب کشی در اصفهان

چرا لازم است پالپ دندان تخلیه شود؟

وقتی پالپ آسیب می بیند، تجزیه می شود و باکتری ها شروع به تکثیر درون حفره آن می کنند. باکتری و دیگر باقی مانده های در حال مرگ پالپ می توانند موجب بروز عفونت یا آبسه دندان شوند. آبسه یک پاکت پر از چرک است که در انتهای ریشه دندان شکل می گیرد. علاوه بر آبسه، عفونت در کانال ریشه دندان می تواند موجب بروز مشکلات زیر نیز شود:

• تورمی که ممکن است به دیگر بخش های صورت، گردن، یا سر گسترش پیدا کند.
• تحلیل استخوان اطراف نوک ریشه.
• مشکلات تخلیه رو به بیرون از نوک ریشه. ممکن است حفره ای از یک سمت دندان بوجود بیاید که چرک داخل دندان از طریق لثه یا از راه گونه به بیرون پوست تخلیه می شود.

در درجه اول چه چیزی به پالپ دندان آسیب وارد می کند؟

پالپ دندان می تواند در نتیجه پوسیدگی عمیق، فرایندهای مکرر دندانی روی دندان، پر شدگی های بزرگ، و ترک یا لب پر شدگی دندان یا آسیب و ضربه به صورت دچار تحریک، التهاب، و عفونت شود.

چه علائمی نشان می دهند دندان نیاز به درمان ریشه دارد؟

دندان هایی که این علائم را داشته باشند ممکن است نیاز به درمان ریشه داشته باشند. از جمله:

• دندان درد شدید به دنبال جویدن یا اعمال فشار
• طولانی شدن حساسیت (درد) به دماهای بالا یا پایین (پس از برداشته شدن گرما یا سرما)
• تغییر رنگ (تیره شدن) دندان ها
• تورم و تحریک پذیری لثه های نزدیک به دندان عفونی
• یک برجستگی مداوم یا مکرر روی لثه ها

گاهی اوقات، هیچ علائمی وجود ندارد.

عصب کشی در اصفهان

فرایند درمان ریشه

درمان ریشه مستلزم دو مرتبه مراجعه به مطب دندانپزشک است و می تواند توسط دندانپزشک یا متخصص درمان ریشه (اندودنتیست) انجام شود. اندودنتیست دندانپزشکی است که تخصص او شناسایی و تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری ها و آسیب های پالپ دندان است. انتخاب اینکه به کدام دندانپزشک مراجعه کنید تا حدودی به دشواری فرایند مورد نیاز برای انجام درمان ریشه روی دندان های خاص، و نیز میزان راحتی دندانپزشکی در کار کردن با دندان های شما بستگی دارد. دندانپزشک برای شما توضیح خواهد داد بهتر است مورد خاص شما را چه کسی درمان کند.

طی این فرایند نخستین گام گرفتن عکس رادیوگرافی از دندان برای مشاهده شکل کانال ریشه است، و مشخص نمودن اینکه آیا هیچ نشانه ای از عفونت در استخوان های اطراف وجود دارد یا خیر. سپس دندانپزشک از بی حس کننده های موضعی برای بی حس کردن ناحیه نزدیک به دندان استفاده خواهد کرد. در واقع، ممکن است نیازی نباشد از بی حس کننده استفاده شود، زیرا عصب از بین رفته است (مرده است)، با این حال هنوز اکثر دندانپزشکان اطراف دندان را بی حس می کنند تا بیمار احساس راحتی و آرامش بیشتری داشته باشد.

سپس طی درمان باید اطراف دندان خشک و عاری از هر بزاقی شود، به همین دلیل دندانپزشک اطراف دندان رابر دم (یک ورقه پلاستیکی) قرار می دهد.

ابتدا یک حفره داخل دندان ایجاد می شود. پالپ، همراه با باکتری ها و ذرات مربوط، از داخل دندان تخلیه می شوند. روند پاکسازی با استفاده از فایل های درمان ریشه تکمیل می شود. یک دسته از این فایل ها که قطر آنها به ترتیب افزوده می شود، به نوبت داخل حفره دسترسی قرار داده می شوند و تا انتها داخل ریشه دندان کار می کنند تا اطراف داخل ریشه دندان را بتراشند. از آب یا هیپوکلریت سدیم به صورت دوره ای برای شستن ذرات استفاده می شود.

وقتی دندان به طور کامل پاکسازی شد، لازم است سیل شود. برخی دندانپزشکان ترجیح می دهند قبل از سیل کردن دندان یک هفته صبر کنند. برای مثال، اگر عفونتی وجود داشته باشد، ممکن است دندانپزشک مقداری دارو داخل دندان قرار دهد تا آن را ریشه کن نماید. برخی دیگر نیز ترجیح می دهند دندان را همان روزی که پاکسازی می کنند سیل کنند. اگر درمان ریشه در یک روز تکمیل نشود، یک پر شدگی موقت داخل حفره دندان قرار داده میشود تا بین دو جلسه درمان آلودگی ها را از آن دور نگهدارد.

در جلسه بعدی، برای پر کردن داخل دندان، یک خمیر سیل کننده و ترکیب پلاستیکی به نام گوتا- پرکا داخل کانال ریشه دندان جای داده می شود. برای پر کردن حفره دسترسی دندان از بیرون، که در ابتدای درمان ایجاد شده بود، مقداری ماده پر کننده روی آن قرار داده می شود.

گام نهایی می تواند شامل قرار دادن ترمیم نهایی روی دندان باشد. از آنجا که دندانی که نیاز به درمان ریشه دارد اغلب دندانی است که یک پر شدگی بزرگ یا پوسیدگی گسترده یا ضعف دیگری دارد، اغلب لازم است یک روکش، روکش و پست، یا ترمیم دیگری روی دندان قرار داده شود تا از آن محافظت کند، تا از شکستن آن پیشگیری نماید، و عملکرد کامل آن را احیاء نماید. دندانپزشک با شما صحبت خواهد کرد که آیا نیاز به دیگر اقدامات دندانپزشکی دارید یا خیر.

عصب کشی در اصفهان

پس از درمان ریشه چه انتظاری باید داشت؟

درمان ریشه باید دردی که شما احساس می کنید را تسکین دهد. تا زمانی که فرایند درمان ریشه شما به طور کامل انجام شود- یعنی، پر شدگی دائمی در جای خود قرار داده شده و- در صورت لزوم- روکش نیز روی دندان قرار گرفته است، عاقلانه است که جویدن با دندانی که در حال درمان است به حداقل برسد. این کار می تواند به شما کمک کند از آلوده شدن داخل دندان پرهیز کنید و بعلاوه از شکستن دندان شکننده قبل از ترمیم کامل آن پیشگیری نمایید.

طی چند روز نخست پس از تکمیل درمان، دندان ممکن است مقداری حساس باشد که آن هم به دلیل التهاب بافت است، مخصوصاً اگر قبل از فرایند درد یا عفونتی وجود داشته باشد. این حساسیت یا ناراحتی معمولاً می تواند با داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین) یا ناپروکسن (آلیو) کنترل شود. اکثر بیماران می توانند روز بعد به فعالیت های عادی خود بازگردند.

تا جایی که به مزاقبت های بهداشتی دهان مربوط می شود، طبق برنامه و به طور مرتب دندان های خود را مسواک بزنید و نخ دندان بکشید، و با فواصل زمانی منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. از آنجا که گام نهایی درمان ریشه قرار دادن ترمیم هایی مانند روکش یا پر شدگی روی آن است، هیچ کس متوجه نخواهد شد که یک درمان ریشه روی دندان شما انجام شده است.

درمان ریشه فوق العاده موفقیت آمیز است؛ نرخ موفقیت این فرایند بالای 95% است. بسیاری از دندان هایی که تحت درمان ریشه قرار می گیرند می توانند یک عمر دوام داشته باشند.

عصب کشی در اصفهان

مشکلات درمان ریشه

علیرغم تمام تلاشی که دندانپزشک شما برای پاکسازی و سیل کردن دندان می کند، ممکن است عفونت جدیدی بروز پیدا کند. از جمله دلایلی که برای این مشکلات وجود دارند عبارتند از:

• معمولاً تعداد کانال های ریشه های دندان بیشتر از تعداد نرمال پیش بینی شده است (که باعث می شود یکی از آنها پاکسازی نشده باقی بماند)
• وجود یک ترک تشخیص داده نشده در ریشه دندان
• یک ترمیم دندانی ناقص یا ناکافی که باعث شده است باکتری ها از آن عبور کنند و به درون بخش داخلی دندان نفوذ کنند و آن منطقه را مجدداً آلوده کنند.
• شکستن ماده پر کننده یا سیل کننده داخلی دندان به مرور زمان، اجازه می دهد باکتری مجدداً فضای داخلی دندان را آلوده کند.

گاهی اوقات، درمان مجدد می تواند موفقیت آمیز باشد. در موارد دیگر، جراحی اندودانتیک باید برای حفظ دندان امتحان شود. متداول ترین فرایند جراحی اندودانتیک آپیکواکتومی یا برش انتهای ریشه است. در این فرایند التهاب یا عفونت در منطقه استخوانی اطراف انتهای دندان تخلیه می شود. در این فرایند، بافت لثه باز می شود، بافت عفونی برداشته می شود، و گاهی اوقات انتهای ریشه نیز برش داده و برداشته می شود. ممکن است یک پر شدگی کوچک برای سیل کردن انتهای کانال ریشه روی آن قرار داده شود.

هزینه درمان ریشه چقدر است؟

هزینه ها بسته به وخامت مشکل و نیز اینکه کدام دندان تحت تأثیر قرار گرفته است متفاوت هستند. بسیاری از بیمه های دندانپزشکی هزینه درمان ریشه را پوشش می دهند.

چه جایگزین هایی برای درمان ریشه وجود دارد؟

در صورتی که امکان داشته باشد، نجات دندان بهترین گزینه است. دندان های طبیعی شما امکان خوردن طیف وسیعی از غذاهایی که جذب مواد مغذی آنها را نیاز دارید، را فراهم می کنند. درمان ریشه درمان منتخب است.

تنها جایگزین برای فرایند درمان ریشه کشیدن دندان است. این دندان می تواند با بریج های دندانی، ایمپلنت، یا پروتزهای پارسیل متحرک جایگزین شود تا عملکرد جویدن احیاء شود و از جابجا شدن دندان های باقی مانده مجاور جلوگیری شود. این گزینه های جایگزین نه تنها پر هزینه تر از درمان ریشه هستند، بلکه نیاز به زمان بیشتر و فرایندهای اضافی برای تنظیم دندان های مجاور و بافت های حمایت کننده برای تکمیل درمان دارند.

از آنجا که برخی دلایل که پالپ یک دندان ملتهب و عفونی می شود، پوسیدگی عمیق دندان، فرایندهای مکرر دندانپزشکی روی دندان، وجود یک پر شدگی بزرگ، عدم پیگیری عادات بهداشتی خوب دهان (دو مرتبه مسواک زدن در طول روز، نخ دندان کشیدن و حداقل یک مرتبه در طول روز استفاده از یک دهانشویه ضد عفونی کننده، و برنامه ریزی منظم برای مراجعه به دندانپزشک) ممکن است نیاز به فرایند درمان ریشه را کاهش دهند. در صورتی که بواسطه فعالیت های ورزشی خود به طور مکرر در معرض تروما و آسیب قرار دارید، تروما ناشی از حوادث ورزشی می توانند با استفاده از محافظ های دندان کاهش پیدا کنند.