بهداشت دهان و دندان طی درمان ارتودنسی

مانند هر روش درمانی دیگری، درمان ارتودنسی نیز با مشکلاتی مواجه بوده است. عادات و تکنیک‌هایی وجود دارند که می‌توان از آنها برای به حداقل رساندن چنین مشکلاتی طی درمان ارتودنسی بهره برد. معمولا طی درمان ارتودنسی، پوسیدگی دندان روی سطوح نرم و صاف اتفاق می‌افتد، که 2 تا 96 درصد از بیمارنی که از این روش استفاده می‌کنند را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

خطر پوسیدگی دندان طی درمان ارتودنسی در نتیجه‌ی چند عامل افزایش می‌یابد از جمله:

• دشواری تعیین محل دقیق بسیاری از پوسیدگی‌ها
• پایین‌تر بودن میزان PH بزاق در حالتی که بزاق تحت تاثیر مواد غذایی قرار نگرفته است (resting PH)
• افزایش تعداد پلاک‌های دندان
• تغییر ناگهانی میزان تجمع باکتری‌ها در بدن

ضرورت مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان طی درمان ارتودنسی

تحقیقات حاکی از آن است که بین ایجاد پوسیدگی و بهداشت دهان و دندان طی درمان ارتودنسی رابطه مستقیم وجود دارد، به این معنا که عدم رعایت بهداشت دهان و دندان طی این دوره بیشتر منجر به پوسیدگی دندان‌ها خواهد شد. از سوی دیگر، احتمال بروز لکه‌های سفیدرنگ در دندان بیمارانی که از درمان‌های جامع و گسترده‌ی ارتودنسی استفاده می‌کنند بسیار بالاست، به نظر درمان‌های پیشگیرانه نیز بی‌تاثیر خواهند بود.

بهداشت دهان و دندان طی درمان ارتودنسی

تجربه نشان داده است افرادی که بدون وجود ابزارهای ارتودنسی ثابت قادر نیستند بهداشت محیط دهان خود را حفظ کنند، استفاده از براکت و سیم‌های ارتودنسی قطعا برای آنها مشکلاتی بوجود خواهند آورد. در چنین بیمارانی، فواید این ابزار بیشتر از خطرات درمان خواهد بود.

اقدامات بهداشتی طی درمان ارتودنسی

اقدامات پیشگیرانه‌ای که ارتودنتیست می‌تواند به منظور کاهش آسیب انجام دهد عبارتند از دستورالعمل‌هایی که در خصوص بهداشت دهان و دندان به بیمار می‌دهد، بررسی مداوم وضعیت بهداشت دندان‌ها، و نیز افزایش اطلاعات بیمار در رابطه با تغذیه. برای کاهش احتمال وقوع پوسیدگی می‌توان برای استفاده‌ی روزانه، شوینده‌های حاوی مواد معدنی تجویز نمود. مانند استفاده از خمیردندان‌های حاوی فلوراید، دهانشویه‌های فلورایده که برای دوباره معدنی کردن (remineralization) ناحیه‌ای که تحت تاثیر پوسیدگی قرار گرفته است مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بهداشت دهان و دندان طی درمان ارتودنسی

اکثر بیماران قادرند با ترکیبی از تغذیه‌ی صحیح، مراقبت‌های شخصی مانند مسواک زدن و پاکسازی فضای بین دندان‌ها و مراجعه‌ی منظم به دندانپزشک از این مشکلات پیشگیری نمایند. مسواک زدن بلافاصله پس از صرف غذا، استفاده از تکنیک‌های صحیح مسواک زدن با وجود بریس و حتی شستشوی دندان‌ها با فشار آب در جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها موثر خواهند بود. از سوی دیگر، کاهش میزان مصرف یا اجتناب از مواد غذایی حاوی شکر، نوشیدنی‌های گازدار، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و میان وعده‌ها نیز به اندازه‌ی حفظ بهداشت دهان و دندان نقشی حیاتی ایفا می‌کند.

دستورالعمل‌های بهداشتی مربوط به دهان و دندان در تمام موارد درمان ارتودنسی ضروری می‌باشند و با استفاده از لوازم جانبی مانند مسواک‌های برقی، مسواک‌های بین‌دندانی، دهانشویه‌های کلرهگزیدین، دهانشویه‌های فلورایده و شستشوی تخصصی منظم باید پیگیری شوند. با این حال، انگیزه و مهارت بیمار در موفقیت بهداشت دهان و دندان نقش حیاتی دارند.

ابزارهای بهداشتی دهان و دندان برای حفظ بهداشت محیط دهان طی درمان ارتودنسی در دسترس می‌باشند. مسواک‌های مخصوص بین‌دندانی ارتودنسی، دستگاه‌های مخصوص شستشوی دهان مانند واترپیک و واترجت، شوینده‌های آنتی‌باکتریال و فلورایده و نخ دندان‌های مخصوص ارتودنسی از این جمله‌اند.

بهداشت دهان و دندان طی درمان ارتودنسی

بهداشت دهان و دندان طی درمان ارتودنسی

افرادی که از ابزارهای ارتودنسی استفاده می‌کنند باید به صورت روزانه علاوه بر دندان‌ها، ابزارهای ارتودنسی را نیز تمیز کنند زیرا آنها نیز در معرض پلاک‌های دندانی قرار دارند.

تمیز کردن ابزارهای متحرک ارتودنسی

بیمار باید صبح پس از بیدار شدن و شب پیش از خواب، ابزار متحرک را از دهان خارج کند و آن را به دقت پاک کند تا هر گونه پلاک از روی سطح آن از بین برود. مراحل پاکسازی ابزارهای متحرک ارتودنسی:

• ابزار را از دهان خارج نمایید و با استفاده از مسواک و مقداری ماده‌ی شوینده‌ی مناسب، تمام سطوح آن را تمیز کنید.
• در زمان‌هایی که این ابزار را استفاده نمی‌کنید آن را بشویید و در یک لیوان آب قرار دهید، طوری که آب روی آن را بگیرد.

بهداشت دهان و دندان طی درمان ارتودنسی

پاکسازی ابزارهای ثابت ارتودنسی

پاکسازی دندان‌هایی که روی آنها ابزار ثابت ارتودنسی قرار دارد تا حدودی دشوار است. افرادی که از این دسته ابزارهای ارتودنسی استفاده می‌کنند باید توجه ویژه‌ای به بهداشت دهان و دندان خود داشته باشند تا احتمال خطر بیماری لثه و پوسیدگی دندان را کاهش دهند. بیمار باید صبح بعد از بیدار شدن، شب قبل از خواب و بعد از هر وعده‌ی غذایی دندان‌ها و ابزار را تمیز کند. مراحل پاکسازی دندان و ابزارهای ثابت ارتودنسی :

1. ابتدا منطقه‌ی بین ابزار ارتودنسی و لثه و پس از آن منطقه‌ی بین ابزار ارتودنسی و تاج دندان را مسواک بزنید.
2. در انتها، مسواک بین دندانی را درون منطقه‌ی بین دندان و ابزار فرو کنید و آن را تمیز کنید.

بهداشت دهان و دندان طی درمان ارتودنسی

بهداشت دهان و دندان طی درمان ارتودنسی

کشیدن نخ دندان برای افرادی که از ابزارهای ثابت ارتودنسی استفاده می‌کنند دشوار است. بنابراین، می‌توان از سوپرفلاس (super floss) استفاده نمود تا بتوان به راحتی پلاک‌های دندانی را از روی سطوح دندان‌های مجاور برداشت. سوپرفلاس نخ دندان‌های مخصوص ارتودنسی هستند که از یک سو دارای سر تیز سوزنی‌شکل هستند.

بهداشت دهان و دندان طی درمان ارتودنسی

1. سر سوزنی نخ دندان سوپرفلاس را از میان فاصله‌ی بین دندان و ابزار دندان‌پزشکی عبور دهید.
2. سپس دو سر نخ دندان رو دور انگشتان وسط خود بپیچید، آن را بین دو انگشت شصت و اشاره‌ی هر دو دست محکم نگه دارید، حدود 2 سانتی‌متر از نخ را در قسمت وسط بگذارید.
3. نخ دندان را به آرامی و با حرکات رفت و برگشتی بین فاصله‌های دندان‌ها بکشید.
4. نخ دندان را به شکل C دور دندان بپیچید، آن را تا عمیق‌ترین بخش شیار بین لثه و دندان پایین بکشید و سپس آن را بالا و پایین ببرید تا سطح دندان تمیز شود. سپس بقیه دندان‌ها را به همین ترتیب تمیز نمایید.

مثل همیشه از مسواک برای برای تمیز کردن سطح داخلی و سطح جونده‌ی همه‌ی دندان‌ها استفاده نمایید.