علل کج شدن دندان ها

کج بودن دندان‌ها که در دانش دندانپزشکی به آن “مال اکلوژن” گفته می‌شود عبارت است از کج و ناصاف بودن دندان‌های یک یا هر دو فک بالا و پایین. این مشکل از شایع‌ترین مشکلاتی است که در دندانپزشکی مشاهده می‌شود. انواع مال اکلوژن به سه دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شود. کلاس 1، شامل بایت طبیعی است که دندان‌های دو فک اندکی روی یکدیگر همپوشانی دارند؛ کلاس 2، که در آن اوربایت شدید قابل مشاهده است؛ کلاس 3، شرایطی که کجی شدید دندان‌ها موجب جلو آمدن فک پایین می‌شود به اندازه‌ای که برای بیمار مشکلات جدی، مانند ناراحتی و درد حین جویدن غذا ایجاد خواهد کرد.

متاسفانه، برای افرادی که با این مشکل مواجه هستند، تنها یک پاسخ، یا پاسخی مشخص وجود ندارد. راه حل‌های این مشکل معمولا عبارتند از سال‌ها استفاده از بریس‌ها یا قرار گرفتن تحت جراحی‌های پیچیده که دوره‌ی نقاهت و بهبودی طولانی مدتی در پی خواهند داشت. اما، دقیقا چه عواملی موجب مال اکلوژن (کجی دندان‌ها) می‌شوند. خبر بد اینکه، به سادگی نمی‌توان از برخی از علل بروز این شرایط اجتناب کرد. خبر خوب اینکه، کارهایی هستند که با انجام آنها می‌توان بروز مال اکلوژن را محدود نمود.

علل کجی دندان‌ها (مال اکلوژن)

ژنتیک

علل کج شدن دندان ها

اول خبر بد: در صورتی که به علت مسائل ژنتیکی دندان‌های شما کج باشند، ممکن است شانس کمی برای پیشگیری از پیشرفت کج شدن دندان‌ها داشته باشید که به علت ترکیب ژنتیکی شما – یا ارتباط بیولوژیکی با والدین یا اجداد شما- است، این مشکل حاکی از آن است که قطعا تا حدودی مشکلات مال اکلوژن خواهید داشت.

در صورتی که این مشکل در خانواده‌ی شما وجود داشته باشد، در فواصل زمانی کوتاه کودکان خود را نزد دندانپزشک ببرید. حتما در مورد احتمال پیشرفت مال اکلوژن با دندانپزشک خود گفتگو کنید- از این طریق، شما به دندانپزشک خود اجازه خواهید داد تا به کوچکترین علائم و نشانه‌های این شرایط، مانند فشردگی دندان‌ها یا الگوی غیرطبیعی بایت، دقت نماید.

عادت مکیدن انگشت در کودکان

علل کج شدن دندان ها

کودکانی که از والدین دارای مال اکلوژن متولد می‌شوند باید تشویق شوند کمتر از پستانک استفاده کنند زیرا احتمال کج شدن دندان‌های هر دو فک آنها را افزایش خواهد داد.

اما، پستانک تنها دلیل بروز مشکل در اوایل خردسالی نیست. والدین باید مراقب عادات کودک خود، از جمله مکیدن انگشت یا استفاده از شیشه شیر به مدت طولانی باشند. این عادات می‌توانند موجب رشد ناهماهنگ و غیر متعارف دندان‌ها و فک شوند که احتمال بروز مال اکلوژن را افزایش خواهد داد.

رشد غیر عادی دندان‌ها

علل کج شدن دندان ها

گرچه والدین با محدود کردن استفاده از پستانک یا شیشه شیر (و نیز منع آنها از مکیدن انگشت) در کودکان خود قادرند به او کمک کنند احتمال بروز مال اکلوژن را کاهش دهد، اما در صورتی که کودک به رشد غیر عادی دندان‌ها مبتلاست، قطعا برای پیشگیری از کج شدن دندان‌های فک‌های بالا و پایین باید کارهای بیشتری انجام دهند.

به عنوان مثال، اگر تعداد دندان‌هایی که در اوایل کودکی رشد می‌کنند بیشتر یا کمتر از حد معمول باشند،  احتمال بروز مال اکلوژن تا حد زیادی افزایش خواهد یافت. در همان دوره‌ی زمانی، رشد دندان‌های غیر عادی نیز می‌تواند مشکلات جدی بوجود آورد و منجر به بروز مال اکلوژن شدید شود. بهترین اقدام مراجعه‌ی منظم به دندانپزشک و در صورت نیاز به ارتودنتیست است.

مشکلات ناشی از اقدامات دندانپزشکی

در برخی موارد، برخی اقدامات دندانپزشکی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به حل یک مشکل کمک کنند در حالی که ممکن است در قسمت دیگر مشکل ایجاد کنند. به عنوان مثال، گاهی اوقات پر کردن دندان، یا استفاده از روکش دندان، ریتینرها یا بریس‌ها می‌توانند باعث شوند دندان‌ها یا فک به گونه‌ای جابجا شوند که منجر به کج شدن دندان‌ها یا مال اکلوژن شوند.

علت این امر آن است که، برای دندانپزشک دشوار است پیش بینی کند که چگونه تغییرات ناشی از پر کردن دندان، روکش کردن دندان، استفاده از ریتینر یا براکت‌ها، رشد دندان‌ها و فک را تحت تاثیر قرار خواهد داد، بویژه زمانی که بیمار در سن رشد است. به همین دلیل باید والدین در فواصل زمانی منظم کودک خود را نزد دندانپزشک یا ارتودنتیست ببرند.

آسیب و صدمات

علل کج شدن دندان ها

تعجبی ندارد که آسیب‌های جدی به منطقه‌ی دهان می‌توانند منجر به بروز مشکلات مال اکلوژن یا کج شدن دندان‌های هر دو فک شوند. مثلا، اگر فردی در یک تصادف تحت آسیب جدی به فک قرار گیرد، ممکن است نیاز باشد در آینده تحت درمان مال اکلوژن قرار گیرد. آسیب‌های ورزشی، مخصوصا حوادثی که در ورزش‌های به شدت فیزیکی مانند هاکی، فوتبال یا راگبی رخ می‌دهند، نیز می‌توانند به کج شدن دندان‌ها ختم شوند.

در صورتی که شما یا یکی از نزدیکانتان در ناحیه‌ی فک و صورت دچار حادثه شده‌اید، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا فک و دندان‌هایتان مورد بررسی قرار گیرند و در صورت نیاز درمان مناسب صورت گیرد. این مورد در رابطه با کودکان از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا باید رشد فک و دندان‌های آنها نیز مورد بررسی قرار گیرد.

تومورها و زائده‌های دیگر

علل کج شدن دندان ها

در صورت وجود تومور بزرگ یا رشد زوائد دیگر درون دهان، رشد نامتعارف و غیر موزون دندان‌ها و فک و افزایش احتمال مال اکلوژن یا کجی دندان‌های هر دو فک دور از انتظار نخواهد بود.

خبر خوب اینکه، اکثر دندانپزشک‌ها با یک معاینه‌ی ساده و معمولی قادر خواهند بود این نوع مشکلات را شناسایی کنند. البته، برای این منظور لازم است فرد حداقل هر شش ماه یک مرتبه به دندانپزشک مراجعه نماید (در صورتی که در سوابق پزشکی خانواده‌ی بیمار مشکلات دهان و دندان، مانند مال اکلوژن، وجود دارد، تعداد دفعات مراجعه به دندانپزشک در هر سال باید افزایش یابد). بعلاوه، فرد باید نسبت به رشد هر زائده‌ای در ناحیه‌ی دهان و صورت هوشیار باشد و فورا آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارد.