راهکارهای درمانی برای کنترل حساسیت بافت نرم و بافت سخت

حساسیت شدید در بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی قرار دارند، به طور کلی می تواند به دو دسته تقسیم شود، حساسیت شدید بافت سخت، که عموماً تحت عنوان حساسیت شدید دندانی شناخته می شود، و حساسیت شدید بافت نرم، که عموماً در نتیجه آلرژی به مواد ارتودنتیک بروز پیدا می کند. در این مقاله مرور مختصری داریم بر مسائل حساسیت شدید که بیماران ارتودنتیک- هم در طول درمان و هم پس از آن- با آنها مواجه می شوند.

حساسیت شدید دندانی

حساسیت شدید دندانی به دوره های کوتاه درد شدید اشاره دارد که در نتیجه از بین رفتن پوشش عاج دندان در واکنش به محرک های حرارتی، لمسی، اسمزی، یا شیمیایی، که گفته می شود بیشترین آنها غذاهای سرد یا اسیدی هستند. با هیچ نوع نقص یا آسیب دندانی همراه نیست. حساسیت عاج دندان می تواند فعالیت های روزمره را محدود کند و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد، که به طور مکرر بیماران را ترغیب می کند تا به دنبال درمان باشند. مطالعات نشان داده اند پس از پرداختن موفق به حساسیت شدید دندانی، بهبود قابل توجهی در کیفیت سلامت دهان مشاهده شده است.

حساسیت دندان در ارتودنسی

حساسیت دندان در ارتودنسی

علل بروز حساسیت دندانی

عوامل مختلفی می توانند در افزایش حساسیت عاج دندان نقش داشته باشند، از جمله سفید کردن دندان ها، مصرف زیاد غذاها و نوشیدنی های اسیدی، و تکنیک های نامناسب مسواک زدن، که منجر به تحلیل لثه ها می شوند. در بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی قرار دارند، حساسیت شدید دندان ها عموماً می تواند با کاهش مینای بین پروگزیمال یا مینای بین دندانی (IER) ارتباط داشته باشد، فرایندی که در آن سطوح مینای بین دندان ها با تراش و ساییده شدن کاهش داده می شود، کانتور مجدد می شود، و پولیش می شود. این فرایند عموماً در ارتودنسی به عنوان جایگزینی برای کشیدن دندان و افزایش عرض قوس دندانی در بیمارانی انجام می شود که فشردگی خفیف تا متوسط دندان دارند. علاوه بر این، IER برای پرداختن به ناهماهنگی اندازه دندان ها نیز انجام می شود تا در انتهای درمان ارتودنسی یک اکلوژن ایده آل حاصل شود.

تحقیقات نشان می دهند که حساسیت بیش از حد دندان ها، بین 8% و 54% از کل جمعیت را تحت تأثیر قرار می دهد، در حالی که زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلای به آن هستند. از سوی دیگر، بروز حساسیت شدید دندامی ناشی از IER بسیار پایین است. پیگیری طولانی مدت بیماران ارتودنسی که IER روی هر شش دندان قدامی فک پایین آنها انجام شده بود نشان داد که از 61 شرکت کننده تنها یک نفر دچار حساسیت شدید دندان های قدامی فک پایین شده بود.

ارتودنتیست قبل از انجام IER باید مقدار مینای دندانی که می تواند بدون هیچ خطری برداشته شود را ارزیابی نماید. از آنجا که مینای بین دندانی در دندان های پیشین فک پایین و دندان های لترال فک بالا نازک تر است، در این نقطه تماس ها باید IER به 5/0 میلی متر محدود شود. برای پرهیز از برداشتن مقدار اضافی مینای دندان، قبل از انجام IER باید همه دندان ها در یک راستا قرار بگیرند و چرخیدگی ها اصلاح شوند. این کار اجازه می دهد بتوان ارزیابی صحیحی از ضخامت مینای تک تک دندان ها انجام داد. برای دندان های خلفی که مینای آنها ضخیم تر است، بدون هیچ خطری می توان تا 1 میلی متر از مینای آنها را تراشید.

حساسیت دندان در ارتودنسی

حساسیت دندان در ارتودنسی

تکنیک صحیح

عموماً سه تکنیک بیشترین استفاده را برای انجام IER دارند: استریپینگ air-rotor  با الماس یا مته کاربید، دیسک های پوشیده شده با الماس دارای یک دسته، و استریپ های فلزی ساینده دسته دار.

شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد:  دندان نیش نهفته چیست؟

در مطالعه ای که به بررسی مینای از دست رفته دندان ها با گرفتن عکس های رادیوگرافی قبل و بعد از فرایند پرداخت مشخص شد که IER انجام شده با استریپ های ساینده دسته دار نسبت به IER انجام شده با مته های الماس، مقدار مینای دندان برداشته شده به میزان قابل توجهی کمتر بوده است. اگر استریپینگ air-rotor انتخاب شود، سطوح دندان ها باید به اندازه کافی سرد باشند تا از گرم شدن بیش از حد پرهیز شود، که می تواند موجب بروز آسیب های بازگشت ناپذیری به پالپ دندان ها شود. صرف نظر از تکنیک IER، همه سطوح بین دندانی باید پس از استریپینگ مینای دندان پولیش شوند. با انجام این کار می توان از صاف و صیقلی شدن آنها اطمینان حاصل کرد تا انباشته شدن پلاک و دمینرالیزیشن سطوح دندان پس از آن به حداقل برسند.

حساسیت شدید گذرا گاهی اوقات در بیماران ارتودنسی مشاهده می شود که تحت جراحی فک ارتوگناتیک یا کورتیکوتومی آلوئولار برای تسریع حرکت ارتودنتیک دندان ها قرار گرفته اند. این نوع حساسیت معمولاً ظرف مدت کوتاهی برطرف می شود.

در طول درمان ارتودنسی ممکن است مقدار اندکی تحلیل لثه روی یک یا چند دندان اتفاق بیفتد. مطالعه ای که روی افراد بزرگسال جوان انجام شد نشان می دهد که بیمارانی که قبلاً تحت درمان ارتودنسی قرار گرفته بودند، بیشتر از افرادی که هرگز تحت درمان ارتودنسی قرار نگرفته اند تحلیل منطقه ای لثه را تجربه کرده بودند. این مشکل اگر درمان نشده باقی بماند می تواند منجر به حساسیت شدید ناشی از برداشته شدن پوشش روی سطوح ریشه دندان ها شود.

فرسایش مینای دندان ناشی از برخورد آنها با براکت های ارتودنسی نیز می تواند منجر به حساسیت شدید دندان ها شود. لبه های اینسیزال فک بالا و کاسپ های باکال دندان های خلفی می توانند دچار فرسایش ناشی از برخورد با براکت های ارتودنسی شوند، مخصوصاً براکت های سرامیکی، که به شدت ساینده هستند. برخوردهای اکلوزال شدید نیز می توانند موجب ساییدگی شدید مینای دندان ها شوند، و باعث بدون پوشش باقی ماندن عاج بخش کورونال و بروز حساسیت شدید دندانی شوند. بنابراین، باید مراقب بود تا از ساییدگی مینای دندان در نتیجه برخورد با ابزارهای ارتودنتیک پیشگیری نمود.

این هدف با مسدود کردن موقتی دندان ها برای جلوگیری از برخورد مستقیم روی براکت ها در طول درمان حاصل می شود. برخی بیماران دچار تحلیل موضعی لثه های قبل از درمان ارتودنسی هستند (از جمله دندان های نیشی که در سطح لبی خود برجسته هستند). در صورتی که انتظار برود مسیر جابجایی دندان ها موجب وخیم تر شدن تحلیل لثه ها شود، انجام پیوند بافت نرم قبل از درمان ارتودنسی ممکن است نیاز باشد.

کنترل حساسیت شدید دندانی در طول درمان ارتودنسی

کنترل مؤثر و کارآمد حساسیت شدید دندان ها تا میزان زیادی به تشخیص درست بستگی دارد. برخی شرایط دندانی می توانند منجر به بروز علائمی مشابه حساسیت شدید دندانی شوند؛ به این ترتیب، تشخیص های متعدد باید شامل سندروم دندان ترک خورده، بلیچینگ دندان زنده، ترمیم های ترک خورده، پوسیدگی و حفره های دندانی که منجر به واکنش پالپ می شوند، و دلایل دیگر.

تیم های دندانپزشکی با ارائه موارد زیر می توانند نقش حیاتی در پیشگیری و مدیریت راهکارهایی برای حساسیت شدید دندان ها ایفا کنند:

  • آموزش بیماران در خصوص تکنیک های مسواک زدن صحیح در طول درمان ارتودنسی و پس از آن.
  • جابجا کردن دندان ها درمحدوده بیولوژیک بافت های پریودنتال به منظور پیشگیری از تحلیل لثه ها.
  • ارزیابی های وضعیت سلامت پریودنتال با فواصل زمانی منظم؛ در صورت تأیید نیاز، درمان پریودنتال باید بلافاصله انجام شود.
  • مرور رژیم غذایی عادی بیمار برای بررسی عوامل بیماری زایی که با حساسیت شدید ارتباط دارند.
  • بررسی عادات پارافانکشنال؛ برای مثال، ممکن است استفاده از اسپلینت های شبانه برای بیمارانی ضروری دانسته شود که در معرض خطر می باشند تا به حداقل رساندن ساییدگی و فرسایش مینای دندان به حداقل برسد.
  • استفاده از مواد تمیز کننده دندانی دارای خاصیت حساسیت زدایی، سایندگی اندک، و فلورایده.
شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد:  ارتودنسی سریع: راهی سریع برای صاف کردن دندان

کنترل و مدیریت تخصصی حساسیت شدید دندانی اغلب به جای آنکه بر اساس علل زیربنایی باشد که موجب بروز مشکل شده اند، بر اساس نتایج درمان می باشند. بنابراین، دامنه وسیعی از محصولات در دسترس هستند، که بسیاری از آنها تأثیرات مشابهی را نشان می دهند. درمان می تواند شامل استفاده از مواد بی حس کننده موضعی، موادی که به صورت تخصصی و توسط متخصص اعمال می شوند، ترمیم های دندانی یا مداخلات جراحی باشند.

هیچ درمانی نیست که برای همه شرایط کاربرد داشته باشد. به این ترتیب، تشخیص یک طرح درمان مختص شرایط تشخیص داده بیمار حیاتی است. عواملی که باید در طرح درمان مد نظر قرار بگیرند عبارتند از سن بیمار، سوابق پزشکی، بهداشت دهانی و وضعیت پریودنتال، و وخامت حساسیت دندانی. معمولاً یک تشخیص می تواند از طریق محرک لمسی یا یک پروب دندانی یا جت هوا انجام شود. درمان ایده آل برای حساسیت شدید عاجی باشد سریع عمل کند، برای دوره های طولانی مؤثر باشد، اعمال آن راحت باشد، برای بافت های پالپ دندان آزار دهنده نباشد، و از نظر زیبایی قابل قبول باشد.

برای برخی بیماران، تسکین خود به خود می تواند به موقع و سریع و با معدنی سازی مجدد اکلوژن از توبول های بدون پوشش مانده عاج دندان اتفاق بیفتد. مواد بی حس کننده برای کاربردهای شخصی و حرفه ای در دسترس می باشند، از جمله مواد پاک کننده، ژل، دهانشویه ها، وارنیش ها، و رزین ها یا چسب های دندانی.

مواد پاک کننده دندان پر استفاده ترین مواد حساسیت زدا هستند و معمولاً مشخصه ویژه آنها نیترات پتاسیم، فلوراید استانوس، فلوراید سدیم، مونوفلوئورفسفات سدیم، کلرید استرانسیم، و سایر عوامل هستند. مکانیزم عمل آنها مبتنی بر انسداد توبول های عاجی دندان در اثر رسوب فسفات کلسیم روی سطح عاج می باشد. در مواردی که مقدار قابل توجهی از ساختار دندان دست رفته باشد یا ساختار آن دچار ضعف شدیدی شده باشد، می توان از اعمال تخصصی وارنیش های فلوراید، اگزالات پتاسیم، و سیلانت های رزینی روی دندان ها و روش های دیگر استفاده کرد. برای بیمارانی که دچار ساییدگی مینای دندان در اثر برخورد با براکت های ارتودنسی می شوند، رزین های کامپوزیتی می توانند برای سیل و محافظت کردن اعمال شوند. در مواردی که فرسایش قابل توجه لبه های اینسیزال اتفاق افتاده است، می توان از ترمیم های دندانی آماده استفاده کرد، زیرا آنها قادر به ارائه مزایای عملکردی، زیبایی، و محافظتی می باشند.

تحقیقات حاکی از این هستند که درمان با کمک لیزر می تواند از درد مربوط به حساسیت شدید بکاهد. این یک درمان سریع العمل و نوآورانه با کمترین عوارض جانبی می باشد. لیزر دایود می تواند برای این کاربردها استفاده شود. برای بیمارانی که حساسیت در نتیجه تحلیل لثه پس از درمان ارتودنسی را تجربه می کنند، پیوند بافت نرم می تواند نتایج خوبی داشته باشد و زیبایی را افزایش دهد.

حساسیت دندان در ارتودنسی

حساسیت دندان در ارتودنسی

حساسیت شدید بافت نرم

حساسیت کوتاه مدت و دراز مدت بافت نرم ممکن است در نتیجه نیکل بروز پیدا کند، که یک عامل حساسیت زای بیولوژیک قوی است. این ماده می تواند باعث بروز حساسیت تماسی روی پوست شود و منجر به واکنش ایمنی با تأخیر نوع 4 حساسیت شدید شود. تخمین زده شده است که حساسیت به نیکل 10 درصد از کل جمعیت را تحت تأثیر قرار دهد، در حالی که زنان بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می گیرند. با این حال، غشاء مخاطی دهان کمتر از پوست حساس می باشد. بنابراین، علظت دهانی نیکل مورد نیاز برای برانگیختن یک واکنش بالاتر از چیزی است که برای پوست نیاز می باشد. محققان دریافته اند که نیکل می تواند وضعیت پریودنتال را تحت تأثیر قرار دهد و می تواند سلول های بند را در افراد حساس افزایش دهد، در نتیجه ماهیت این واکنش، بیشتر از آلرژیک بودن، از نوع التهابی است.

شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد:  پیشگیری و درمان زخم های دهان حین استفاده از ابزارهای ارتودنسی

کنترل حساسیت شدید بافت نرم

قبل از درمان، یک سابقه دقیق و کامل و یک پرسشنامه می تواند به مشخص نمودن حساسیت به نیکل کمک کند، زیرا اکثر افراد در گذشته نیز در معرض نیکل قرار گرفته اند و از آلرژی خود چیزهایی یاد گرفته اند. برای بیماران حساس، براکت ها و سیم های تیتانیومی جایگزین خوبی هستند. براکت های سرامیکی نیز می توانند به جای براکت های فلزی استفاده شوند. برای بیمارانی که مال اکلوژن خفیف تا متوسط دارند، الاینرهای شفاف می توانند استفاده شوند، زیرا آنها از نظر زیبایی بهبود یافته اند، و موارد اورژانسی بالینی کمتری بوجود می آورند، و برای مراقبت های بهداشتی دهانی روزانه متحرک می باشند. در صورتی که قبل از آغاز درمان تشخیص لازم داده نشده باشد، و بیمار دچار واکنش به ابزار شود، توصیه می شود هر چه سریع تر ابزار برداشته شود. حساسیت معمولاً پس از برداشت ابزار به صورت خود به خود بهبود پیدا می کند. در صورت نیاز، می توان با پزشک بیمار مشورت کرد، یا ممکن است برای تأیید یافته های بالینی، بیمار برای انجام تست پَچ به یک متخصص آلرژی ارجاع داده شود.

بیمارانی که حساسیت به لاتکس دارند، ممکن است حساسیت به لیگاچورهای الاستومریک و الاستیک های ارتودنسی را تجربه کنند. در بیمارانی که حساسیت دارند، براکت های سلف لیگیت یا لیگاچورهای استیل می توانند به جای لیگاچورهای الاستومریک استفاده شوند، و برای پرهیز از استفاده الاستیک برای اصلاح مال اکلوژن های کلاس 2 و کلاس 3 طرح درمان می تواند تغییر داده شود.

نتیجه گیری

دندانپزشکان و متخصصان دهان و دندانی که در دو نوع حساسیت شدید بافت سخت و نرم تبحر دارند، آماده خواهند شد تا راه حل هایی برای کاهش تأثیر حساسیت بیش از حد بر کیفیت زندگی و حمایت از موفقیت درمان ارتودنسی در اختیار بیماران قرار دهند.

نکات کلیدی

  • در درمان ارتودنسی، افزایش حساسیت به طور گسترده به عنوان حساسیت شدید بافت سخت (معروف به حساسیت عاجی) و حساسیت شدید بافت نرم دسته بندی می شود.
  • کنترل مؤثر تا میزان زیادی به تشخیص صحیح بستگی دارد.
  • در بین بیماران ارتونتیک، گاهی اوقات حساسیت شدید در بیمارانی مشاهده می شود که برای تسریع جابجایی دندان ها، تحت جراحی فک ارتوگناتیک یا کورتیکوتومی های آلوئولار قرار می گیرند.
  • فرسایش مینای دندان ها در نتیجه برخورد با براکت ها نیز می تواند منجر به حساسیت شدید عاج دندان شود.

از آنجا که هیچ درمان واحدی وجود ندارد که برای همه مؤثر باشد، ایجاد یک طرح درمان مختص تشخیصی که برای هر بیمار داده شده است حیاتی می باشد.

0/5 (0 نظر)