دندان‌های شیری کودکان به دلایل مختلفی ممکن است زودتر از زمان طبیعی خود از دست بروند؛ آسیب، پوسیدگی و یا توسط متخصص ارتودنسی به منظور درمان صحیح ارتودنسی. ممکن است تصور کنید از دست رفتن زودهنگام دندان شیری کودکان چندان مهم نیست و بلاخره دندان دائمی جایگزین آن خواهد شد، با این حال، ممکن است شرایطی پیش بیاید که فضای بین دندان‌ها اهمیت پیدا کند.

دندان‌های شیری کودک کوچک‌تر و باریک‌تر از دندان‌های دائمی هستند که جایگزین آنها می‌شوند. به تدریج با رشد فک، فضای کافی برای رشد دندان‌های دائمی که بزرگ‌تر هستند مهیا خواهد شد، اما گاهی اوقات این رشد متناسب با اندازه‌ی دندان‌ها نیست، در نتیجه منجر به فشردگی دندان‌ها یا ایجاد فاصله بین آنها خواهد شد. از سوی دیگر، با از دست رفتن زودهنگام دندان‌های شیری، چنانچه فضای خالی به جا مانده از آن حفظ نشود، ممکن است دندان‌های دیگر جابجا شوند و فضای کافی برای رشد دندان دائمی جایگزین آن باقی نماند.

انواع فضا نگهدار های ارتودنسی

علاوه بر از دست رفتن دندان در کودکی، از دست رفتن دندان در بزرگسالی نیز می‌تواند دردسر ساز باشد. با خالی شدن جای دندان از دست رفته در دهان، دندان‌های مجاور به تدریج جابجا شده و ظاهر دندان‌ها را دستخوش تغییرات ناخوشایندی خواهد کرد. برای پر کردن جای دندان از دست رفته در بزرگسالی می‌توان از ایمپلنت استفاده نمود. اما تا زمان آماده شدن شرایط لازم برای این درمان، نیاز است فضای خالی بین دندان‌ها حفظ شود.

فضا نگهدار چیست؟

انواع فضا نگهدار های ارتودنسی

فضا‌‌نگه‌دار‌ها ابزراهای ارتودنسی هستند که در دهان برای حفظ فضای موجود بین دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده از آنها در کودکانی که دندان شیری دارند، در صورتی ضرورت پیدا می‌کند که یک یا چند مولر (دندان آسیای بزرگ) در اثر آسیب یا بیماری زودتر از زمان طبیعی خود از دست رفته باشند. استفاده از فضا‌نگه‌دار به دندان دائمی اجازه می‌دهد در محل درست خود بیرون بیاید و در کنار دندان‌های دیگر با زاویه‌ی درست رشد کند. معمولا اگر دندان‌های جلوی قوس دندانی زودتر از زمان طبیعی خود از دست بروند، استفاده از فضا‌‌نگه‌دار ضروری نیست. با این حال، اگر چند دندان با هم از دست رفته باشند و ظاهر کودک را تحت تاثیر قرار دهند، می‌توان از دنچر پارسیل متحرک استفاده نمود.

انواع فضا نگهدار های ارتودنسی

اگر فضا‌نگه‌دارها به درستی استفاده شوند، با پیشگیری از کاهش فضا برای دیگر دندان‌ها، از جمله دندان‌های دوپایه و نیش دائمی، می‌توانند از جابجایی مولر اول، که دائمی است، جلوگیری نمایند. چنانچه مولر اول دائمی در محل درست خود نگه داشته نشود به تدریج رو به جلو سوق پیدا می‌کند و مانع درست بیرون آمدن دندان‌های دوپایه خواهند شد. ممکن است دندان دو پایه‌ی اول نیز رو به جلو حرکت کند و مسیر صحیح رشد دندان‌های نیش دائمی را مسدود کند. انواع مختلف فضا‌‌نگه‌دارها وجود دارند که می‌توان بسته به محل دندان و نیازهای بیمار از آنها استفاده نمود.

انواع فضا نگهدار ها

انواع فضا نگهدار های ارتودنسی

به طور کلی، فضا‌‌نگه‌دارهای ثابت با استفاده از سمنت ارتودنسی روی دندان‌های ثابت می‌شوند. بیمار نمی‌تواند این نوع فضا‌نگه‌دارها را بردارد و این ویژگی موجب افزایش تاثیرگذاری طولانی مدت آنها می‌شود. فضا‌نگه‌دارهای ثابت عبارتند از بند و حلقه، سیم عرضی کام، دیستال شو و سیم قوسی پشت دندانی می‌شوند.

بند و حلقه / روکش و حلقه

انواع فضا نگهدار های ارتودنسی

یکی از ساده‌ترین فضا‌نگه‌دارها بند و حلقه است که در آن بند فلزی دور یک دندان پایه قرار می‌گیرد و به یک حلقه‌ی فلزی متصل است که با دندان پایه‌ی دیگر تماس دارد و از جابجایی جلوگیری می‌نماید. زمانی از این نوع فضا‌نگه‌دار استفاده می‌شود که یکی از دندان‌های مولر شیری کشیده شده باشد. روکش و حلقه نیز نوع دیگری از این گونه فضا‌نگه‌دارها است، اما در آن از یک روکش دندان استفاده می‌شود. این روکش روی دندان پایه‌ای قرار می‌گیرد که به شدت پوسیده است. یکی از مشکلات این نوع فضا‌نگه‌دارها این است که تنظیم آنها اغلب دشوار است.

سیم عرضی کام

در صورت از دست رفتن مولرهای شیری فک بالا در هر دو سو، از سیم عرضی کام استفاده می‌شود. این نوع فضا‌نگه‌دار از دو بند فلزی تشکیل شده است که با یک سیم سفت در عرض کام قرار می‌گیرد. بندهای فلزی دور دندان‌های مجاور قرار می‌گیرند و از حرکت دندان‌ها رو به جلو پیشگیری می‌نماید. گرچه این نوع فضا‌نگه‌دار بهداشتی است، اما ممکن است از کج شدن مزیالی پیشگیری نکند. کج شدن مزیالی عبارت است از کج شدن دندان‌ها به گونه‌ای که منجر به تغییر زاویه‌ دندان‌ها خواهد شد.

با افزودن یک تکه‌ی اکریلیک، این فضا‌نگه‌دار به ابزار نانس تبدیل می‌شود، اما این تکه‌ی اضافی ممکن است در بهداشت دهان و دندان اختلال ایجاد نماید.

دیستال شو

فضا‌نگه‌دار دیستال شو زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که سن بیمار آنقدر پایین است که مولرهای اول دائمی هنوز بیرون نیامده‌اند. با این ابزار، یک دیستال شو روی مولر شیری قرار می‌گیرد که جلوی سطح لثه و در جهت مزیال مولر اولی قرار می‌گیرد که هنوز بیرون نیامده است و از این طریق، این دندان را در مسیر رشد خود هدایت می‌کند.

سیم قوسی پشت دندانی

سیم قوسی پشت دندانی فک پایین زمانی استفاده می‌شود که یک یا چند مولر شیری از هر دو سوی قوس دندانی از دست رفته باشند، یا زمانی که مولرهای اول دائمی قبلا درآمده باشند. در این نوع فضا‌نگه‌دار از بند فلزی استفاده می‌شود که به دور مولرهای اول دائمی قرار می‌گیرند و سیمی که به شکل قوس دندانی خمیده شده است و روی بندها لحیم شده است. این سیم پشت دندان‌های جلوی کودک ثابت می‌شود.